Tình trạng chênh lệch giới tính tại Việt Nam đang ở mức đáng báo động, đặc biệt ở nhóm trẻ em với tỉ số giới tính khi sinh năm 2024 đạt 111,4 bé trai/100 bé gái, vượt xa mức tự nhiên. Sự mất cân bằng này không chỉ ảnh hưởng đến cấu trúc dân số hiện tại mà còn tiềm ẩn nhiều hệ lụy nghiêm trọng trong tương lai.

Chênh lệch giới tính ở Việt Nam ngày càng nghiêm trọng

Số liệu từ Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 do Tổng cục Thống kê công bố cho thấy tỉ số giới tính của dân số Việt Nam là 99,2 nam/100 nữ. Trong đó, khu vực thành thị ghi nhận 96,7 nam/100 nữ, còn khu vực nông thôn cao hơn, đạt 100,7 nam/100 nữ.

Tỉ số giới tính có sự khác biệt rõ rệt giữa các nhóm tuổi. Nhóm 0-10 tuổi có tỉ lệ cao nhất với 110,2 nam/100 nữ, trong khi nhóm từ 80 tuổi trở lên thấp nhất, chỉ còn 53,8 nam/100 nữ. Ở nhóm 40-49 tuổi, tỉ lệ gần như cân bằng với 100,8 nam/100 nữ, nhưng giảm xuống dưới 100 kể từ nhóm 50-59 tuổi, với 97,3 nam/100 nữ.

Nguyên nhân chính dẫn đến tỉ lệ giới tính cao ở nhóm 0-10 tuổi là tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh kéo dài. Riêng năm 2024, tỉ số giới tính khi sinh tại Việt Nam đạt 111,4 bé trai/100 bé gái, cao hơn đáng kể so với mức tự nhiên khoảng 106 bé trai/100 bé gái.

Chênh lệch giới tính khi sinh đang trở thành một vấn đề ngày càng đáng báo động tại Việt Nam. Theo số liệu thống kê mới nhất, tỉ lệ nam/nữ khi sinh đã vượt mức tự nhiên, đạt khoảng 112 bé trai trên 100 bé gái, cao hơn nhiều so với mức cân bằng sinh học từ 104-106 bé trai/100 bé gái. Điều này không chỉ gây ra những hệ lụy về mặt xã hội mà còn đặt ra thách thức lớn đối với sự phát triển bền vững của đất nước.

TS Phạm Vũ Hoàng - Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế) - đánh giá tình trạng mất cân bằng tỉ số giới tính khi sinh ở nước ta đang trở nên nghiêm trọng. Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng trong tương lai.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cảnh báo rằng Việt Nam đang đối mặt với tình trạng "giảm sinh, thừa nam thiếu nữ". Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tỉ số giới tính khi sinh năm 2024 đạt 111,4 bé trai/100 bé gái, vượt xa mức tự nhiên. Với tỉ lệ này, Việt Nam dự kiến dư thừa 1,5 triệu đàn ông vào năm 2034 và sẽ tăng lên 2,3 triệu người vào những năm sau đó. Đến năm 2050, ít nhất chúng ta sẽ dư thừa 2,3 triệu và cao nhất là 4,3 triệu đàn ông không có khả năng kết hôn.

Thực trạng lựa chọn giới tính trước khi sinh là biểu hiện rõ rệt của sự bất bình đẳng giới. Trong những thập kỷ tới, cấu trúc dân số sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi sự chênh lệch giới tính kéo dài, với số lượng nam giới vượt trội. Tình trạng này sẽ tác động lớn đến cấu trúc gia đình và hệ thống hôn nhân, khiến nam giới trẻ tuổi khó tìm kiếm bạn đời, làm gia tăng tỉ lệ sống độc thân hoặc trì hoãn hôn nhân, từ đó gây ảnh hưởng tiêu cực đến nền tảng gia đình trong tương lai.

Giải pháp đột phá nhằm cân bằng giới tính khi sinh tại Việt Nam

Để giải quyết vấn đề này, Việt Nam đặt mục tiêu đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức tự nhiên, dưới 109 bé trai/100 bé gái vào năm 2030.

Bộ Y tế đề xuất ngoài việc đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhằm xóa bỏ định kiến giới, cần rà soát và bổ sung quy định nghiêm cấm hành vi lựa chọn giới tính thai nhi cũng như mọi hình thức phân biệt đối xử giới. Đồng thời, các chế tài xử lý vi phạm hành chính đối với những hành vi vi phạm sẽ được sửa đổi, tăng cường, cùng với việc quy định rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và cá nhân trong việc thực hiện nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi.

Công tác thanh tra, kiểm tra sẽ được chú trọng, đặc biệt đối với các hành vi lạm dụng công nghệ, kỹ thuật để lựa chọn giới tính khi sinh. Các vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm minh, đảm bảo trách nhiệm thực thi thuộc về các cơ quan, tổ chức và cá nhân liên quan.

Bộ Y tế nhận định rằng các chính sách này sẽ tạo nền tảng pháp lý vững chắc, góp phần ngăn chặn việc lạm dụng khoa học công nghệ trong lựa chọn giới tính thai nhi, đồng thời giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, hướng tới tỉ lệ giới tính tự nhiên bền vững.

https://laodong.vn/xa-hoi/den-nam-2050-43-trieu-nam-gioi-viet-nam-co-nguy-co-e-vo-1451559.ldo

LỆ HÀ  (BÁO LAO ĐỘNG)