Trong khuôn khổ Tọa đàm “Phòng chống buôn lậu thuốc lá: Nhiều thách thức đặt ra” tổ chức vào ngày 2.4, các đại biểu cho biết hiện cơ quan chức năng đang gặp khó khăn trong quá trình thực thi lệnh cấm thuốc lá điện tử (TLĐT), thuốc lá nung nóng (TLNN) theo Nghị quyết 173/2024/QH5. Hiện Bộ Tư pháp đã có báo cáo thẩm định đến cơ quan soạn thảo và Chính phủ.

Lúng túng trong việc phân loại các sản phẩm thuốc lá mới

Tại tọa đàm, đại diện cơ quan chức năng nhận định sự đa dạng của TLĐT, trong khi các văn bản hướng dẫn chưa có, gây không ít khó khăn trong việc phân loại và thực thi.

Đối với thuốc lá điếu, việc phân loại giữa sản phẩm được lưu hành và hàng trôi nổi thị trường thông qua việc xác thực tem nhãn, nên chỉ cần hàng không có tem, sử dụng tem giả thì đều là hàng phi pháp và dựa trên các quy định hiện hành để xử lý.

Trong khi đó, với thuốc lá mới sau khi lệnh cấm hiệu lực, vấn đề ngăn chặn sản phẩm hiện diện trên thị trường, chống buôn lậu vẫn là trở ngại lớn khi chính cơ quan chức năng cũng thừa nhận thiếu thông tin để phân biệt đâu là các sản phẩm giữa TLĐT với các hàng hóa thông thường.

Ông Lê Đại Hải - Phó Vụ Trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế, Bộ Tư pháp nói về kinh nghiệm thực tiễn khi khảo sát cùng các cơ quan ban ngành cho biết: Ủy ban Xã hội và Ủy ban Văn hóa-Giáo dục của Quốc hội trước đây đã từng khảo sát tại một trường học, bên cạnh bán thực phẩm, văn phòng phẩm cho học sinh thì người bán cũng có bán rất nhiều loại sản phẩm TLĐT dưới hình dạng hộp sữa có mùi hoa quả, không có thương hiệu; khi xét nghiệm thì không có vị thuốc lá.

“Khái niệm về các sản phẩm thuốc lá mới chưa được định nghĩa rõ ràng khi Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá (PCTHTL) hiện hành cùng với các văn bản luật liên quan chủ yếu tập trung vào thuốc lá truyền thống. Hiện lệnh cấm sản xuất kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng TLĐT, TLNN có hiệu lực từ 1.1.2025, nhưng nếu chỉ dừng lại ở Nghị quyết 173 nêu trên thì cơ quan thực thi sẽ cực kỳ khó khăn trong việc thi hành”, ông Lê Đại Hải nhìn nhận.

Tách bạch rõ khái niệm về các loại thuốc lá mới

Công văn mới nhất của Bộ Tư pháp ngày 4.3.2025 là báo cáo thẩm định số 68 (68/BCTĐ-BTP) về Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 124/2021/NĐ-CP ngày 28/12/2021 của Chính phủ.

Báo cáo thẩm định của Bộ Tư pháp nêu rằng, “TLĐT”, “TLNN” là các khái niệm độc lập, có sự khác nhau về cấu tạo, cơ chế hoạt động, thành phần, tác hại và đối tượng sử dụng. Do đó, việc gộp chung khái niệm sẽ dẫn đến xác định hai loại thuốc lá nêu trên là một, và đồng nhất (cách nhìn nhận) về mức độ nguy hại của từng loại sản phẩm. Điều này sẽ gây khó khăn trong việc xây dựng các biện pháp phòng chống tác hại, hoặc lựa chọn hình thức xử phạt, mức phạt phù hợp.

Do vậy, Bộ Tư pháp đề nghị bổ sung định nghĩa “TLĐT”, “TLNN” vào Luật PCTHTL và Nghị định 67/2013 để đảm bảo đồng bộ pháp luật và quản lý toàn diện.

Đồng thời, cơ quan soạn thảo cần báo cáo Chính phủ các ý kiến khác nhau, và dự báo hệ quả trước khi ban hành bổ sung quy định xử phạt.

Tại hội thảo, nói về sự khác nhau của các sản phẩm này, ông Lê Đại Hải giải thích thêm: TLNN là một loại hình thuốc lá được sản xuất dưới dạng bao (gói), gồm các điếu thuốc. Nhưng thay vì người dùng sử dụng bật lửa để đốt như điếu thuốc lá truyền thống, thì chỉ cần cắm điếu TLNN này vào thiết bị điện tử để làm nóng sản phẩm lên, tạo thành hơi và hút. Sau khi hút hết thì điếu TLNN này còn nguyên vẹn, không bị cháy đi như thuốc lá truyền thống.

Trong khi đó, TLĐT là sản phẩm chứa dung dịch, sử dụng một loại thiết bị điện tử khác để hóa hơi dung dịch này lên và hút.

Do đó, việc định nghĩa chính xác về TLLN, TLĐT không chỉ đem lại góc nhìn đúng về bản chất của sản phẩm, mà còn cho phép xây dựng các quy định quản lý hiệu quả để thực thi.

https://laodong.vn/suc-khoe/phan-biet-cac-loai-thuoc-la-moi-de-thuc-thi-phap-luat-hieu-qua-1489607.ldo

ĐÔNG DU (BÁO LAO ĐỘNG)